یکی از مهم ترین منابع طبیعی که با استفاده از لوله کشی در تمام خانه های ایرانی وجود دارد گاز است. همه ما با عناوینی مانند میزان مصرف گاز، لوله گاز، علمک گاز، رگلاتور گاز و… آشنایی نسبی داریم، چرا که در تمام خانه‌ها کنتور گاز موجود است و در تمام کوچه‌ها علمک گاز و رگلاتور گاز قابل مشاهده است. مهندسان و افراد فنی با معنا و مفهوم اصطلاحات یاد شده آشنای کامل دارند زیرا به طور دائم در حال نصب، راه اندازی و کنترل گاز شهری و صنعتی هستند. برای آشنایی با نحوه عملکرد علمک و رگلاتور گاز، نصب و انواع آن مطالعه نکات زیر مفید خواهد بود.
کار علمک گاز چیست؟
علمک گاز در انتهای خطوط و انشعاب گاز مصرف کنندگان نصب می شود و قرار است گاز یک یا چند مصرف کننده را تامین کند، همچنین پس از نصب علمک گاز، رگلاتور گاز بر روی آن نصب می شود. وظیفه رگلاتور گاز این است که میزان فشار گاز مصرف کننده را مطابق با قرارداد نوشته شده در اختیار مشترک گذاشته و آن را ثابت نگه دارد. مصرف کنندگان گاز به دو گروه شهری و صنعتی تقسیم می شوند.
انواع رگلاتور گاز
همان طور که متوجه شدید رگلاتور گاز فشار گاز و ثبات این فشار را کنترل می کند. رگلاتور گاز و عملیات آن می‌تواند برای گازهای مختلف و کاربردهای متفاوت استفاده شد. برای مثال استفاده از گاز مایع، گاز شهری و صنعتی نیاز به رگلاتور مخصوص به آن است. جنس بدنه رگلاتور و کیفیت آن نیز بسیار مهم است، زیرا باید به صورت طولانی مدت فشار حاصل از تجمع و عبور گاز را تحمل کند. بسیاری از گازهایی که در صنعت و یا آزمایشگاه‌ها استفاده می‌شوند سمی و خورنده هستند، به این معنا که بعد از مدتی به آلیاژ لوله گاز یا اتصالات گالوانیزه و… آسیب برساند. از همین رو توصیه می‌شود برای لوله‌کشی و اتصالات ساختمانی از لوله پلی اتیلن گاز استفاده شود.
کاربرد و نوع گازها نیز در تحمل و تاب آوری رگلاتور تاثیر گذار بوده و هرچه کیفیت رگلاتور بیشتر باشد عمر طولانی‌تری خواهد داشت. انواع رگلاتورها و کاربرد آن شامل رگلاتور شهری، صنعتی و آزمایشگاهی است. رگلاتور گاز از لحاظ جنس و آلیاژ شامل رگلاتور برنجی، چدنی، رگولاتور با روکش کروم و استنلس استیل می‌شود. همچنین بر اساس نوع گاز می‌توان این موارد را بر شمرد: رگلاتور گازهای سمی، رگلاتور گازهای خورنده و سمی، رگلاتور گازهای طبی، گاز نیتروژن و …
رگلاتور گاز شهری
گاز شهری از طریق خطوط لوله کشی گاز در اختیار مشترکان قرار می گیرد، این گاز طبیعی، بی‌رنگ و سبک‌تر از اکسیژن است. گاز طبیعی هیچ بویی ندارد اما برای آن که بتوان نشت گاز را تشخیص داد، در ایستگاه‌های کنترل گاز که در ورودی شهرها ساخته شده به آن مواد بودار اضافه می‌کنند. گاز شهری از طریق انشعابات متعدد در اختیار تک تک خانه‌ها و واحدهای تجاری شهری قرار می‌گیرد. گاز از طریق انشعابات وارد خطوط اصلی یا لوله‌های گاز شده و از طریق علمک گاز میزان و فشار آن کنترل می‌شود. در ابتدا گاز وارد مخزن ذخیره سازی علمک شده و سپس از طریق رگلاتور میزان فشار گاز کنترل شده و وارد لوله کشی‌های مخصوص گاز در داخل ساختمان می‌شود.
رگلاتور گاز صنعتی
رگلاتور گاز صنعتی و علمک گاز صنعتی از چند جهت با گاز شهری متفاوت است، اولین مورد نوع گاز است که از لحاظ چگالی و میزان مواد شیمیایی سنگین‌تر از گاز شهری است. مورد بعدی حساسیت به آلیاژ و جنس علمک و رگلاتور گاز صنعتی است. خواص شیمیایی گاز صنعتی می‌تواند به راحتی اتصالات، لوله‌های گاز و رگلاتور را تحت تأثیر قرار داده و به آن‌ها آسیب بزند، به همین عنوان مقاومت و جنس رگلاتور گاز صنعتی باید توان بالایی داشته باشد. رگلاتورهای گاز صنعتی به لحاظ کارایی شامل رگلاتورهای یک مرحله‌ای و دو مرحله‌ای هستند، یعنی فشار گاز را در یک یا دو مرحله کاهش می‌دهند.
اجزا علمک گاز
اجزا علمک گاز شامل قسمت‌های اصلی و قسمت‌های جزیی است. قسمت اصلی رگلاتور شامل لندینگ Loading یا بارگذار، قسمت اندازه گیر فشار گاز یا میژرینگ Measuring و در نهایت قسمت عمل کننده یا ریستریکتور Ristractor می‌شود. لندینگ شامل پلیت، فنر و فشار گاز، اندازه گیر شامل دیافراگم رگلاتور و عمل کننده یا شیر مانع دارای دو بخش سیت و اوریفیس است. یکی از اجزا علمک گاز که ارتباط غیر مستقیم اما موثری با آن دارند بست و اتصالات گالوانیزه علمک گاز است.
نصب علمک گاز
همیشه نصب علمک گاز با استانداردها و قوانین متعددی همراه بوده تا کارایی و ایمنی بیشتری به همراه داشته باشد. اولین مرحله نصب علمک گاز منوط به درخواست متقاضی است تا برای محل زندگی، مکان تجاری یا صنعتی خود، از نزدیک‌ترین اداره گاز درخواست اشتراک گاز بدهد. سپس مدارکی مانند جواز ساخت، سند مالکیت، آدرس محل و همچنین پروانه پایان کار، قبض گاز همسایه مجاور، مجوز شرکت آب و فاضلاب، مجوز شرکت برق و مخابرات و… را به کارشناس مربوطه ارائه دهد. پس از بررسی کارشناس و مامور اداره گاز و پرداخت هزینه، انشعاب گاز کشیده شده و علمک گاز نصب می‌شود. هزینه نصب علمک گاز برای متقاضیان شهری ۱۲ میلیون تومان هزینه دارد اما از متقاضیان ۲۷۰ هزار تومان دریافت می‌شود.
قیمت رگلاتور گاز شهری
یکی از معروف‌ترین برندهای رگلاتور در ایران برند گازسوزان است. شرکت گازسوزان در سراسر ایران نمایندگی داشته و خدمات پس از فروش ارائه می‌دهد. رگلاتور گاز شهری و یا خانگی ابعاد مختلفی دارد، برای مثال رگلاتور گاز شهری از ۵ متر مکعب تا ۵۰۰ متر مکعب گنجایش ذخیره گاز دارند. آلیاژ و جنس رگلاتور نیز در بالا و پایین رفتن قیمت آن دخالت دارد. برای نمونه:
رگلاتور گاز شهری با حجم ۴۰ متر مکعب از برند گازسوزان مدل GS-74-27
۳/۱۶۵/۰۰۰ تومان قیمت دارد، جنس بدنه این رگلاتور چدن است.
تعمیر رگلاتور گاز شهری
اگر رگلاتور گاز دچار آسیب یا خرابی شده و هیچ اطلاعاتی در مورد نحوه تعمیر آن ندارید، فکر دستکاری و تعمیر رگلاتور را از سر خود بیرون کنید، این کار ممکن است عواقب خطر آفرین و جبران ناپذیری به همراه داشته باشد. . ابتدا با شماره ۱۹۴ تماس بگیرید و از مامور مربوطه درخواست کنید رگلاتور گاز را بررسی و عیب یابی کند.
شرکت گازسوزان در تمام شهرهای ایران نمایندگی رسمی دارد، اگر پس از نصب متوجه شدید رگلاتور گاز دچار عیب و نقص است، می‌توانید رگلاتور را برای تنظیم و تعمیر به دفتر مربوطه ارسال کنید یا از خدمات پس از فروش و گارانتی آن استفاده کنید. همان‌طور که متوجه شده‌اید علمک گاز به طور مداوم با گاز برخورد دارد، اگر بست‌ها و اتصالات علمک گاز و اتصالات ساختمانی استاندارد نباشد در طول زمان باعث خرابی، فشار به آن و معیوب شدن علمک می‌شود.
فروش رگلاتور
برای آنکه بتوانید قیمت انواع رگلاتور را ببینید و ویژگی‌های مختلف یک رگولاتور را با دیگری مقایسه کنید، می‌توانید به وب سایت رسمی و معتبر فروش رگولاتور شرکت گازسوزان یا رهاگاز مراجعه کنید. تمام رگلاتورهای معتبر دارای تاییدیه شرکت ملی گاز ایران هستند و خریداران متناسب با نیاز خود می‌توانند یکی از برندها را انتخاب کرده و محصول مورد نظر خود را سفارش دهند. شرکت گازسوزان تولید کننده داخلی و شرکت رهاگاز واردکننده انواع رگلاتور گاز است.