تاثیر انسان بر چرخه هیدرولوژیک در طول زمان قابل مشاهده است و در تقریبا تمام جنبه های زندگی روزمره نمایان شده است. پیشینیان ما بر اساس درک خود از سیستم های رودخانه ای تجارت کرده اند، تسخیر کرده اند، مستقر شده اند، کاوش کرده اند، تنظیم و مهندسی کرده اند و برنامه‌ریزی نموده اند.
از زمان‌های باستان، انسان‌ها شبکه‌های زهکشی پیچیده‌ای ایجاد کرده‌اند تا بهره‌وری کشاورزی را افزایش دهند، سیلاب‌ها را مدیریت کنند و امکان سکونت در نزدیکی رودخانه‌ها را افزایش دهند. با این حال، این زهکشها در جامعه مدرن نقش بزرگی دارند به دلیل تعداد زیاد افرادی که در یا دور و بر شهرها زندگی می‌کنند.
اهمیت سیستم‌های زهکشی شهری برای انسان‌ها
سیستم زهکشی یک نوع پروژه مهندسی انسانی است. این سیستم ظرفیت و کارآیی زهکشی شهری را مشخص می‌کند که یکی از مولفه‌های حیاتی هر شهر است. این سیستم تاثیر مستقیمی بر امنیت، سلامت و عملکرد راحتی زندگی شهری دارد. بنابراین، با وضعیت توسعه شهرها نیز ارتباط دارد.
تاریخ تمدن نشان می‌دهد که بسیاری از جوامع پایتخت یا مراکز اقتصادی خود را در کنار رودخانه‌ها یا سواحل ساخته‌اند تا اطمینان حاصل کنند که منابع کافی برای زندگی روزمره مردم فراهم باشد و با توسعه تجارت در مناطق با اقتصاد مبتنی بر کشاورزی ارتباط برقرار کنند.
همچنین، در مواجهه با حوادث طبیعی مانند سیل‌ها ناشی از بارش‌های سنگین، بادهای شدید و موج‌های جزر و مد، ساکنان جای دیگری نداشتند جز توسعه سیستم‌های زهکشی برای مقابله با چنین شرایطی.
برای مثال، بر اساس سوابق تاریخی در دوره جنگ‌های ولایتی چین حدود 2500 سال پیش، تسهیلات زهکشی‌ای وجود داشت تا از زندگی مردم در مواجهه با سیل‌ها در هر دو طرف رودخانه‌های شمال چین، از جمله رود یانگتزه محافظت کند. حتی ایده‌هایی برای ساخت دیوارهای شهر نوشته شده بود که هنوز برای پایتخت‌ها اهمیت دارند.
در مقایسه با دوران باستان، که انسان‌ها تکنولوژی پیشرفته‌ای برای تضمین امنیت آب پس از ساخت سیستم‌های زهکشی شهری نداشتند، جامعه مدرن از قرن 19 به پس از آن، تکنولوژی روز را در فرآیند ساخت به کار برده است. این به زهکشی سریع و کارآمد آب کمک می‌کند.
سیستم زهکشی شهر چینگدائو در چین نمونه‌ای از مورد فوق است. وقتی برای اولین بار ساخته شد، بسیاری از مردم شک داشتند که آیا چنین طرحی می‌تواند کار کند یا خیر و ترس از نشت آب که ممکن است سیلاب ایجاد کرده و خیابان‌ها و حتی خانه‌های نزدیک به رودخانه‌ها را زیر آب ببرد، باعث شد که آنها در حمایت از آن تردید کنند.
واقعا، پس از آزمون و استفاده از تکنولوژی پیشرفته در فرآیند ساخت، این پروژه نتیجه باورنکردنی‌ای را به ارمغان آورد. در طی شش سال پس از اتمام آن، هیچ حادثه‌ی بزرگی به دلیل سیل یا خشکسالی رخ نداد.
زندگی انسان‌ها به شدت با شهرهای هیدرولیک مرتبط است، به این معنا که زندگی روزمره و فعالیت‌های اقتصادی انسان‌ها به سیستم‌های زهکشی شهری وابسته است. بنابراین، اگر ما بتوانیم با زهکشی موثرتر آب، زندگی خود را حفظ کنیم، این موضوع به ما منافع زیادی خواهد آورد.
اهمیت سیستم‌های زهکشی: چرا به آنها نیاز داریم؟
زهکشی یکی از مولفه‌های اساسی هر توسعه‌ای است. زهکشی به مسیری اشاره دارد که آب از طریق آن از مکانی که به صورت باران یا برف می‌افتد، به یک رودخانه، دریاچه یا اقیانوس می‌رسد. این سیستم از کانال‌ها و لوله‌های فاضلابی تشکیل شده و شامل کانال‌ها، خندق‌ها و حتی تضادهای طبیعی مانند تپه‌ها و شیب‌ها است.
سیستم زهکشی کمک می‌کند در:
- محافظت در برابر سیل: سیل‌ها می‌توانند محلی یا گسترده باشند. یکی از راه‌های محافظت در برابر سیل‌ها، داشتن یک سیستم زهکشی است که آب را به رودخانه‌ها یا دریاچه‌های نزدیک هدایت می‌کند.
- جلوگیری از خطرات بهداشتی: سیستم‌های زهکشی مانع بسیاری از بیماری‌ها می‌شوند زیرا فاضلاب‌ها را از منازل و محل‌های کار ما دور می‌کنند.
- هدایت جریان آب باران: یک سیستم زهکشی کانالی را برای جریان آب باران اضافی فراهم می‌کند. همچنین مسیری را برای جریان آب‌های طوفان، فاضلاب تصفیه شده و کانال‌سازی رودخانه‌ها فراهم می‌آورد.
- احیا آب زیرزمینی: رودخانه‌ها یا دیگر کانال‌های متصل به سیستم زهکشی جدول آب را نزدیک به سطح زمین می‌آورند.
- جلوگیری از فرسایش خاک: یک سیستم زهکشی خوب فرسایش خاک را مانع می‌شود، باعث می‌شود خاک‌ها با رطوبت اشباع نشوند و قابلیت اتصال خود را از دست ندهند.
به همین ترتیب، سیستم‌های زهکشی نه تنها برای جلوگیری از آسیب‌های ناشی از مشکلات آبی اهمیت دارند، بلکه به سلامت و خدمات حمل و نقل شهری نیز کمک می‌کنند.
پنج سیستم زهکشی که کارایی دارند
سیستم‌های زهکشی برای خروج آب اضافی از منازل ما در مواقع سیلاب استفاده می‌شوند. پنج سیستم زهکشی اصلی وجود دارد که مالکین منزل باید با آنها آشنا باشند.
- زهکشی فرانسوی: این سیستم از خندق‌هایی پر از شن و ماسه تشکیل شده است که آب را از پایه خانه دور می‌کند و به لوله‌های باران یا چاه‌های خشک می‌برد. نسبت به سایر سیستم‌های زهکشی، نیازی به نگهداری یا منبع قدرت ندارد.
- سیستم روان‌آب سطحی: این نوع از خروجی‌های زهکشی از لوله‌های بزرگی تشکیل شده است که حوضچه‌های آب را به زهکش‌های زیرزمینی متصل می‌کند، و مسیری آسان برای جریان آب ایجاد می‌کند.
- چاه خشک: این نوع از سیستم‌های زهکشی یک حفره زیرزمینی است که آب را نگه می‌دارد تا از تجمع آن دور واحدهای مسکونی جلوگیری شود.
- سیستم زهکشی زیرزمینی: این سیستم از شیارهایی تشکیل شده است که در زمین شما حفر می‌شوند. لوله PVC یا لوله‌های پلاستیکی متخلخل در چندین پا عمق دفن شده‌اند، به آب اجازه می‌دهد که از این زهکشها سراید.
- سیستم زهکشی همان طبقه: این نوع زهکشی به گونه‌ای است که لوله‌های زهکشی و شاخه‌های آن از طبقه ساختمان عبور نمی‌کنند و در همان طبقه با لوازم بهداشتی متصل می‌شوند.
با استفاده از این سیستم‌ها، می‌توانیم از منازل خود در مقابل خطرات ناشی از سیلاب‌ها محافظت کنیم و محیط زیست نزدیک خود را در برابر آسیب‌های ناشی از آب اضافی محافظت نماییم.
انواع لوله‌ها برای سیستم‌های زهکشی
سیستم‌های زهکشی با هدف جلوگیری از آب‌رفتگی و احتمال سیلاب در منازل مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این زمینه، تعدادی از انواع لوله‌ها وجود دارد که مورد توجه قرار می‌گیرند:
- لوله‌های PVC (پلی‌وینیل کلراید): این لوله‌ها در میان لوله‌های زهکشی که برای مختلف پروژه‌ها استفاده می‌شوند، به خاطر مقاومت و انعطاف‌پذیری‌شان محبوب‌تر هستند. ویژگی‌هایی نظیر قابلیت بازیافت، مقاومت در برابر فشار و استحکام در آنها جلب توجه می‌کند. آنها عمدتا در سیستم‌های لوله‌کشی منازل برای هدایت آب باران استفاده می‌شوند.
- لوله‌های پلی اتیلن: لوله پلی اتیلن با ویژگی‌های قوی و انعطاف‌پذیری برجسته‌شان شناخته می‌شوند. استفاده آسان و نصب سریع آنها در محیط‌هایی با تعداد زیادی پیچ و خم، این نوع لوله را به گزینه‌ای مناسب برای زهکشی تبدیل می‌کند. این لوله‌ها علاوه بر مقاومت در برابر زنگ زدگی، به خوبی در برابر شرایط آب و هوایی سخت پایداری می‌کنند.
- لوله‌های بتنی: لوله‌های بتنی به دلیل مقاومت و دوام بالایی که دارند در بسیاری از سیستم‌های زهکشی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این لوله‌ها نه تنها از نظر هزینه کم‌هزینه‌تر هستند، بلکه خواص غیر قابل اشتعال و دوست‌داشتنی برای محیط زیست نیز دارند. در بعضی موارد، لوله‌های بتنی می‌توانند به عنوان یک محافظ خارجی برای سایر انواع لوله‌های زهکشی عمل کنند و از لوله‌های حساس‌تر در برابر آسیب‌های خارجی محافظت نمایند.
با توجه به نوع و مشخصات پروژه زهکشی، می‌توان از بین این انواع لوله‌ها گزینه مناسب را انتخاب کرد. سداب پلیمر بزرگترین تامین کننده لوله زهکش در ایران آماده همکاری با پروژه‌های آبرسانی و عمرانی است. با ما تماس بگیرید.
