در حال حاضر لوله و اتصالات پلیمری در صنعت ساختمان جایگاه ویژه ای پیدا کردند و جایگزین خوبی برای لوله های فلزی می باشند. زیرا دچار خوردگی و زنگ زدگی نمی شوند. از عوامل اصلی موفقیت این لوله ها می توان به انعطاف پذیری، قیمت پایین و طول عمر بالا اشاره کرد.
انواع لوله پلیمری
انواع لوله و اتصالات پلیمری شامل لوله های پلی اتیلن پنج لایه، لوله و اتصالات تک لایه، پلی اتیلن جوشی، پلی اتیلن پیچی، پوش فیت و پلیکا می شود. از لوله های پلی اتیلن عمدتا در آبرسانی و فاضلاب ساختمان ها، خطوط انتقال آب، کشاورزی، انتقال مایعات شیمیایی و از اتصالات پوش فیت و پلیکا در شبکه های آبرسانی و انتقال فاضلاب های خانگی استفاده می شود.
لوله‌های پلی وینیل کلراید (PVC)
لوله‌های پلی وینیل کلراید یا به اختصار PVC، به عنوان یکی از پرمصرف‌ترین و متداول‌ترین مواد پلاستیکی شناخته می‌شوند. این نوع لوله‌ها، که از گستره وسیعی از کاربردها برخوردارند، دارای خصوصیات برجسته‌ای هستند که آنها را در میان سایر متریال‌ها متمایز می‌کند. یکی از این ویژگی‌های بارز، توانایی مقاومت در برابر شعله است؛ به این معنا که لوله PVC در صورت قرارگیری در معرض آتش، تنها در همان نقطه‌ای که با حرارت در تماس است دچار آسیب شده و از بین می‌رود، بدون اینکه آتش به سایر بخش‌های لوله سرایت یابد.
با این حال، لوله‌های PVC نیز همچون هر ماده‌ای دیگر، دارای محدودیت‌ها و نقاط ضعفی هستند که در شرایط خاصی خود را نشان می‌دهند. به عنوان مثال، این لوله‌ها در دماهای پایین‌تر از صفر درجه سلسیوس، به شدت آسیب‌پذیر شده و تمایل به ترک خوردن و شکستگی پیدا می‌کنند. علاوه بر این، در صورتی که به مدت طولانی در معرض تابش مستقیم نور خورشید و به خصوص اشعه‌های ماوراء بنفش قرار گیرند، کیفیت خود را به تدریج از دست داده و آسیب‌پذیر می‌شوند.
یکی دیگر از جنبه‌های حائز اهمیت در استفاده از لوله‌های PVC، محدودیت‌های مربوط به دما است. این لوله‌ها برای سیستم‌های آب گرم به هیچ وجه مناسب نیستند، زیرا حداکثر دمایی که می‌توانند تحمل کنند، ۶۰ درجه سلسیوس است. این محدودیت دمایی، کاربرد آنها را در برخی از سیستم‌های تاسیساتی محدود می‌کند. در نتیجه، در هنگام انتخاب مواد برای پروژه‌های مختلف، در نظر گرفتن این خصوصیات و محدودیت‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
لوله‌های پلی وینیل کلرایدکلره (CPVC)
لوله‌های CPVC، با تحمل دمایی تا ۸۲ درجه سانتیگراد، گزینه‌ای برجسته در انتقال آب گرم و سیستم‌های حرارتی به شمار می‌روند. یکی از چالش‌های رایج در لوله‌های پلاستیکی، عبور اکسیژن از دیواره‌های آنها است که می‌تواند به خوردگی تجهیزات فلزی متصل شده منجر شود. اما لوله‌های CPVC با ایجاد سدی محکم، این نگرانی را از میان برداشته و از خوردگی جلوگیری می‌کنند.
مزیت دیگر این لوله‌ها در مقاومت بالای آنها در برابر آتش است؛ به گونه‌ای که در صورت وقوع آتش‌سوزی، گسترش آتش را محدود می‌کنند و خسارت‌های ناشی از حرارت را به حداقل می‌رسانند. این مقاومت، همچنین به کاهش تغییر شکل در محل‌های دچار سوختگی کمک می‌کند، به ویژه در مقایسه با سایر انواع پلاستیک‌ها.
از نظر مقاومت فشاری و تنش‌های کششی، لوله‌های CPVC برتری قابل توجهی نسبت به انواع دیگر مانند PVC، PP، PEX و PB دارند. ضریب هدایت حرارتی پایین‌تر در این نوع لوله‌ها، خطر دفرمه شدن آنها را در مقابل حرارت کاهش می‌دهد.
تجارب چندین دهه نشان داده که لوله‌های CPVC بدون هیچ مشکلی تا ۴۰ سال در سیستم‌های آبگرم کارایی دارند. همچنین، احتمال رشد و تکثیر باکتری‌هایی مانند لژیونلا در این نوع لوله‌ها بسیار کم است.
یک نکته حائز اهمیت، حساسیت بالای لوله‌های CPVC به حشره‌کش‌ها، قارچ‌کش‌ها و داروهای ضد موریانه است. این مواد می‌توانند اثرات مخربی بر روی لوله‌های CPVC داشته باشند. در نتیجه، در استفاده از این لوله‌ها در محیط‌هایی مانند آشپزخانه، باید احتیاط شود تا از آلودگی آنها به روغن‌های خوراکی یا گریس جلوگیری شود. علاوه بر این، تجربه نشان داده که لوله‌های CPVC در صورت قرارگیری در مجاورت برخی روغن‌های تبرید یا استفاده برای انتقال این روغن‌ها، مستعد ترک خوردگی ناشی از خوردگی تنشی هستند.
به طور کلی، لوله‌های CPVC نباید برای مدت طولانی در معرض تابش نور خورشید قرار گیرند، زیرا نور مستقیم خورشید می‌تواند به تدریج به آنها آسیب وارد کند.
لوله‌های پلی اتیلن (PE)
لوله‌های پلی اتیلن، که به اختصار PE نامیده می‌شوند، یکی از پایه‌ریزان اصلی در صنعت لوله‌کشی محسوب می‌شوند. لوله پلی اتیلن به علت مقاومت بالا در مقابل حرارت و تحمل فشار و مقاوم نسبت به ضربه برای سیستم های گرمایشی کف کاربرد فراوانی دارند. جالب است بدانید که سطوح این لوله‌ها، که از جنس پلی اتیلن ساخته شده‌اند، گاهی اوقات ممکن است دچار ترک‌هایی شوند که ناشی از پدیده‌ی خوردگی تنشی است. در حقیقت، این پدیده تنها مختص فلزات نیست و در مورد مواد پلیمری نیز وجود دارد. به عنوان مثال، هنگامی که پلی اتیلن تحت تنش‌های کششی قرار گیرد و در معرض محیط‌هایی باشد که حاوی روغن‌های سیلیکونی یا گیاهی هستند، احتمال خوردگی تنشی در آن بیشتر می‌شود.
این لوله‌ها، یعنی لوله‌های PE، تا دمای ۸۰ درجه سانتیگراد مقاومت خوبی دارند و در برابر اسیدها، قلیاها و حلال‌های ضعیف، کیفیت خود را حفظ می‌کنند. یکی دیگر از انواع جذاب این دسته، لوله‌های PEX یا لوله‌های پلی اتیلن مشبک هستند که توانایی تحمل دماهای بالا و فشارهای نسبتا بالا تا ۱۰۰ psig را دارند. در زمان حاضر، برای سیستم‌های گرمایش کفی، استفاده از این نوع لوله‌ها بسیار مرسوم است، که نشان‌دهنده‌ی تنوع و کاربردی بودن آنها در صنایع مختلف است.
لوله‌های پلی پروپیلن (PP)
لوله‌های پلی پروپیلن (معروف به PP) از جنس ترموپلاستیک ساخته شده‌اند که خود را با استحکامی قابل توجه و وزنی سبک در میان سایر پلاستیک‌ها متمایز می‌کند. برتری این ماده در تشابه خاصیتی‌اش با پلی اتیلن نهفته است، با این تفاوت که پلی پروپیلن سخت‌تر است و در برابر حرارت مقاومت بیشتری دارد. لوله پروپیلن دارای اتصالات متنوعی از جمله هموپلیمر ،کوپلیمر ضربه ای و کوپلیمر اندام می باشد کاربرد این نوع لوله بیشتر شبیه لوله پی وی سی است با تفاوت اینکه مقاوم تر و کاربردی تر و طول عمر بیشتری دارند.
لوله‌های PP به زیبایی در برابر دماهای بالا تا ۱۰۰ درجه سانتیگراد مقاومت می‌کنند. این ویژگی آنها را برای کاربردهای متنوعی که نیاز به تحمل دما دارند، ایده‌آل می‌سازد. علاوه بر این، مقاومت آنها در برابر خوردگی ناشی از اسیدها، قلیاها و حلال‌های ضعیف، آنها را به عنصری بی‌بدیل در صنایعی نظیر پتروشیمی، کشاورزی و زیرساخت‌های شهری تبدیل کرده است.
لوله‌های پلی پروپیلن نمونه‌ای عالی از پیشرفت‌های تکنولوژیک در زمینه مواد ساختمانی هستند. آنها نه تنها به دلیل خصوصیات فیزیکی برجسته خود بلکه به خاطر سازگاری‌شان با محیط زیست و کاربرد گسترده در صنایع مختلف، به یکی از پایه‌های اصلی در عرصه صنعت مدرن تبدیل شده‌اند.
لوله‌های پلی وینیل فلوراید (PVF)
پلی وینیل فلوراید، ماده‌ای پیشرفته و انعطاف‌پذیر در حوزه ترموپلاستیک‌ها، با خواص بی‌مانند خود، پایه و اساس نوآوری‌هایی در صنعت لوله‌کشی بنا نهاده است. این ماده، که به عنوان یک پلیمر با کیفیت بالا شناخته می‌شود، تلفیقی از ویژگی‌های مکانیکی، حرارتی و الکتریکی برجسته را به همراه دارد و در برابر شرایط شیمیایی گوناگون، به‌ویژه در محلول‌های دارای PH بالا، دارای مقاومت استثنایی است. لوله‌های ساخته شده از PVF، نمایانگر مقاومتی قابل تحسین در برابر حلال‌ها، اسیدها، بازها و نمک‌های آلی هستند و می‌توانند تا دمای ۱۵۰ درجه سانتیگراد به‌راحتی مورد استفاده قرار گیرند.
این لوله‌ها، به دلیل خصوصیات منحصر به فرد خود، در طیف گسترده‌ای از صنایع، از جمله صنایع شیمیایی، هسته‌ای، داروسازی، الکترونیک، کاغذسازی و به‌ویژه صنعت غذایی به کار گرفته می‌شوند. این مصارف وسیع، بخشی به دلیل سازگاری بالای این لوله‌ها با مواد غذایی و مقاومت آنها در برابر رشد قارچ‌ها است. علاوه بر این، لوله‌های PVF در شرایط طبیعی و فضای باز، عمر مفیدی تا ۲۵ سال دارند و در مقابل اشعه‌های مضر خورشید و اشعه ماوراء بنفش مقاومت خود را حفظ می‌کنند. همچنین، یکی دیگر از مزایای بارز این لوله‌ها، تولید دود کم در هنگام آتش‌سوزی و عدم گسترش آتش است، که این ویژگی، امنیت بیشتری را در محیط‌های صنعتی و مسکونی به ارمغان می‌آورد.
لوله‌های ABS (اکریلونیتریل بوتادین استایرن)
لوله‌های ABS، مخفف اکریلونیتریل بوتادین استایرن، نمونه‌ای از پیشرفت فناوری در حوزه مواد پلیمری هستند. این ماده، با ظاهری شبیه به شیشه شفاف، نه تنها زیبایی خاصی دارد، بلکه در برابر عوامل فیزیکی مانند خزش و ترک خوردگی ناشی از تنش بسیار مقاوم است. جالب است بدانید که ABS حتی در دمای منفی ۴۰ درجه سانتیگراد هم از استحکام بالایی برخوردار است، و در برابر ضربه مقاومت فوق‌العاده‌ای از خود نشان می‌دهد.
این لوله‌های ترموپلاستیک، به دلیل مقاومت بالا در برابر فرسایش و خوردگی، در محیط‌هایی با دما و فشار بالا کاربرد فراوان دارند. برای نمونه، در مناطقی با آب و هوای سردسیر، از این لوله‌ها برای انتقال پساب و فاضلاب استفاده می‌شود. همچنین، ABS در ساخت انواع تجهیزات صنعتی مانند تلق‌هایی برای چراغ‌های ساعت و سایر ادوات نوری به کار می‌رود.
یکی از نکات حائز اهمیت در مورد لوله‌های ABS این است که این ماده در زمان سوختن، گازهایی مانند مونواکسید کربن، دی‌اکسید کربن و اکسیدهای نیتروژن تولید می‌کند. بنابراین، در هنگام استفاده یا پردازش این ماده، باید موارد ایمنی را به دقت رعایت کرد تا از استنشاق گازهای سمی جلوگیری شود. علاوه بر این، تماس پودر یا گرد حاصل از برش یا سایش این مواد با پوست و چشم‌ها می‌تواند باعث حساسیت و التهاب شود، لذا احتیاط در استفاده از آن ضروری است.
برتری های لوله و اتصالات پلیمری
- طول عمر بالا لوله های پلیمری طول عمری بین 50 تا 100 سال دارند.
- این نوع لوله نسبت به انواع فلزی هزینه کمتری دارد و نیز هزینه نگهداری آن پایین تر است.
- قابلیت بازیافت لوله و اتصالات پلیمری سبب می شود تا اثرات منفی کمتری به محیط زیست وارد شود.
- این نوع لوله مقاومت بالایی در مقابل خوردگی دارد.
- افت فشار کمتر در سیستم های لوله کشی، ذخیره انرژی از دیگر مزیت های این لوله ها می باشند.
- لوله های پلیمری به دلیل انعطاف پذیری به اتصالات کمتری نیاز دارند و می توانند در سطوح شیب دار و ناهموار به راحتی اجرا شوند و فضای کمتری را به خود اختصاص می دهند.
- لوله و اتصالات پلیمری نسبت به دیگر لوله ها سبک تر بوده و به راحتی نصب می گردند.
کاربرد اتصالات پلیمری
لوله و اتصالات پلیمری تقریبا در همه جا کاربرد دارند و جایگاه خوبی در صنعت تاسیسات و لوله کشی دارند. این لوله ها با استفاده از ساختارهای پیشرفته مواد شیمیایی ساخته شده و در کنار متریال فلزی، سیمان و چوب نقش تاثیرگذاری در ساخت و ساز ساختمان ها و منازل مسکونی دارند.
کاربرد لوله و اتصالات پلیمری وسیع است و در استانداردهای مختلف و ویژه ای برای هر جایگاهی تعریف شده است:
برای انتقال آب آشامیدنی که الزامات بهداشتی دارد، برای انتقال گاز باید الزامات ایمنی داشته باشد و لوله های پلاستیکی برای گرمایش تابشی و گرمایش از کف دارای مقاومت دمایی بالا بوده و برای انتقال فاضلاب مقاومت شیمیایی بالا دارد.
کلام آخر
طول عمر بالا، هزینه و کیفیت متناسب با ساخت محصولات، از عوامل اصلی استقبال مشتریان از محصولات پلیمری هستند. شرکت سداب با تکیه بر توان و تجربه داخلی و با استفاده از نیرو های ماهر و آزمایشگاه های آنالیز و ارزیابی دقیق، توانسته یکی از با کیفیت ترین برندهای محصولات داخلی در حوزه لوله و اتصالات پلی اتیلن باشد.